مهريه

مي گويند در ادوار ما قبل تاريخ که بشر به حال توحش مي زيسته و زندگي شکل قبليه اي داشته ، به علل نامعلومي ، ازدواج با همخون جايز شمرده نمي شده است . جوانان قبيله که خواستار ازدواج بوده اند ناچار بودند از قبيله ديگر براي خود همسر و معشوقه انتخاب کنند ، از اين رو براي انتخاب همسر به ميان قبايل ديگر مي رفته اند . در آن دوره ها مرد به نقش خويش در توليد فرزند واقف نبوده است ،

يعني نمي دانسته که آميزش او با زن در توليد فرزند موثر است ، فرزند را به عنوان فرزند همسر خود مي شناخته نه به عنوان فرزندان خود ، با اينکه شباهت فرزندان را با خود احساس مي کرده نمي توانسته علت اين شباهت را بفهمد . قهراً فرزندان نيز خود را فرزند زن مي دانسته اند نه فرزند مرد و نسب از طريق مادران شناخته مي شد نه از طريق پدران . مردان موجودات عقيم و نازا به حساب مي آمدند و پس از ازدواج به عنوان يک طفيلي که زن فقط به رفاقت با او و به نيروي بدني او نيازمند است در ميان قبيله زن بسر مي برده است اين دوره را دوره � مادر شاهي � ناميده اند . ديري نپاييد که مرد به نقش خويش در توليد فرزند آگاه شد و خود را صاحب اصلي فرزند شناخت ، از اين وقت زن را تابع خود ساخت و رياست خانواده را بعهده گرفت و باصطلاح دوره � پدر شاهي � آغاز شد . در اين دوره نيز ازدواج با همخون جايز شمرده نمي شد و مرد ناچار بود از ميان قبيله ديگر براي خود همسر انتخاب کند و به ميان قبيله خود بياورد و چون همواره حالت جنگ ميان قبائل حکمفرما بود انتخاب همسر از راه ربودن همسر صورت مي گرفت ، يعني جوان ، دختر مورد نظر خويش را از ميان قبائل ديگر مي ربود . تدريجاً صلح جاي جنگ را گرفت و قبائل ديگر مي توانستند همزيستي مسالمت آميز داشته باشند ، و مرد به جاي ربودن دختر اجير پدر زن مي شد و مدتي براي او کار مي کرد و پدر زن به جاي اين خدمت دختر خويش را به او مي داد تا اينکه ثروت زياد شد ، و مرد به جاي اينکه سالها براي پدر عروس کار کند يکجا هديه لايقي تقديم پدر دختر مي کرد و دختر را از او مي گرفت و از اينجا مهر پيدا شد [1]. � ويژگي که در اين چهار دوره مشابه است اين که در تمام اين مراحل زن استقلال اجتماعي و اقتصادي ندارد و نه تنها محصول کار و زحمت  و مهر او به شوهر و پدر تعلق دارد بلکه حتي نمي تواند به اراده ي خود شوهر انتخاب کند . اما شهيد مطهري به مرحله ي پنجمي هم که روانشناسان و جامعه شناسان در مورد آن سکوت کرده اند ولي اسلام خانواده را بر اساس آن بنيان نهاده ، اشاره مي کند . و آن دوراني است که مرد هنگام ازدواج يک � پيشکشي � تقديم خود زن مي کند  و هيچيک از والدين حقي در آن ندارند . در ضمن زن داراي استقلال اجتماعي و اقتصادي است . به اراده ي خود شوهر انتخاب مي کند و شوهر هم حق استثمار او را ندارد و فقط در ايام زناشويي مي تواند از وصال او  بهره مند شود .