تاريخچه ورزش

براي پي بردن به اهميت ورزش و لاينفک بودن آن از زندگي انسان ها در طول تاريخ، خوب است بحثي پيرامون تاريخچه ورزش داشته باشيم.

اصل ورزش را از يونان دانسته اند که به منظور چابکي بدن وايجاد قوّت انجام مي يافت و پاروزني، بوکس، کشتي، شنا، شمشيرزني، تيراندازي، اسکي و ورزش هايي چون بيس بال، سافت بال و بسکتبال و انواع فوتبال و چوگان بازي، واليبال، گلف، انواع تنيس، شنا، پرتاب وزنه و ... جزو ورزش محسوب مي شوند.

اولين ملتي که ژيمناستيک را بنيان و آن را نام نهاده اند، يونانيان قديم مي باشند، که ابتدا اصول ورزش در يونان خيلي خشن وناصحيح بود و اولين نتيجه از ورزش را بزرگ نمودن عضلات بدن مي دانستند. بعدها ورزش در يونان به شکل ريسمان بازي [جان بازي] در آمد و براي آن اهميت زيادي قايل بوديد و عمل کنندگان آن را آکروبات مي ناميدند و اين نوع حرکات را آکروباتيک مي گفتند. به محل هايي که در آن جا ورزش مي نمودند، ژيمنازيوم گفته مي شد، که مهم ترين آن ها يکي ليسه و ديگري آکادمي نام داشت و چون مردم در آن محل ها لخت ورزش مي کردند، کلمه ژيمناز از کلمه گيمنوس که به معناي لختي است گرفته و به آن محل ها نام نهادند و بعداً به عموم ورزش هاي بدني نيز ژيمناستيک نام گذاشته شد.

مورخ مشهور، ويل دورانت مي نويسد: آن [مدينه فاضله بچه ها] فنون خانه داري را به دختران و فنون شکار و جنگ را به پسران مي آموختند و به پسران آموزش مي دادند که چگونه شکار کنند و ماهي بگيرند و شنا کنند و همچنين شخم زدن کشت زارها، دام گستري، دام پروري و نشانه روي با تير و نيزه را مي آموختند، تا در جمع مخاطرات زندگي توان محافظت و حراست از خويش را دارا باشند.

اما اگر بيش تر در مساله دقت کنيم، در خواهيم يافت تعليم و تربيت در حقيقت با پيدايش و سکنا گزيدن بشر در روي زمين آغاز شده است. خاک و سنگ و کوه و تپه و دريا و جنگل و جويبار و ديگر مظاهر طبيعت و نيز خود زندگي و نيازهاي آن. نخستين کتاب هاي درسي نوع بشر بوده اند.

از قديم ترين روزگاران و حتي پيش از پيدايش خط، نياز به تامين خوراک و پوشاک از راه شکار حيوانات و احتياج به کسب توانايي براي مقابله با خطرهاي طبيعي و دشمنان گوناگون، جوامع کهن بشري را واداشته بود که به امر تربيت بدني، به عنوان يکي از مهم ترين امور زندگي توجه نمايند و اين حقيقت را دريابند که قدرت، استقامت، مهارت و سرعت را که در زندگي انسان ها از اهميتي برخوردار است، مي توان با بهره گيري از تمرين ها و فعاليت هاي جسماني تا حد قابل ملاحظه اي تقويت کرد.

وقتي دولت ها و حکومت ها تشکيل و تاسيس شدند، رهبران آن ها متوجه شدند که براي حفظ يا گسترش مرزهاي خود، نيازمند بازوان توانايي هستند که در جنگ ها بتوانند پيروزي را براي آن ها به ارمغان آورند؛ ويل دورانت در اين باره مي نويسد:

از ضروريات دولت ها و تاکيد بر روي حفظ نيروي جسماني، پيروزمندي در جنگ هايي بوده است که متکي بر قدرت بدني و نيرومندي جسماني بوده است، و نيرومندي و مهارت بدني، حاصل نخواهد شد، مگر در ورزش هايي که [در بازي هاي المپيک] مقرر گرديده است.

در توجه انسان به تربيت جسم و توانمندي، عوامل زير نقش اساس داشته است:

1- انسان اوليه در جناح مبارزه با طبيعت، که از بدو تولد تا سپري شدن عمر او را تهديد مي کرده، ضرورت نيرومندي را دريافته است.

2- از طرفي بر اثر قهر طبيعت، ناچار به مهاجرت براي يافتن معاش بوده و در اين مهاجرت در برخورد با ديگر اقوام، براي حفظ بقاي خويش و بقاي اجتماعي.

3- و از جناح نيازهاي فيزيولوژيک که براي ارضاي نيازهاي طبيعي خويش و خانواده، به ويژه نظام معيشتي جديدي که در اثر مهاجرت براي او ايجاد مي گرديد.

اما در خصوص تاريخچه ورزش در ايران بايد گفت: در ميان کشورهاي مشرق زمين، بي گمان ايران تنها کشوري بود که در نظام تعليم و تربيت خود بيش تري الويت را به ورزش و تربيت بدني داده بود، چه در حالي که چينيان به امر ورزش و تربيت بدني توجه چنداني نداشتند و هندوان نيز پرورش تن و فعاليت هاي بدني را گاه مذموم هم مي دانستند، ايرانيان به اهميت و ارزش توانايي و سلامتي بدن به عنوان وسيله بسيار مهمي براي فراهم آوردن ارتشي سلحشور و پيروزمند، پي برده بودند.

هرودوت، مورخ مشهور يوناني مي نويسد:

ايرانيان از پنج سالگي تا بيست سالگي سه چيز را مي آموختند:

1- سواري؛ 2- تير و کمان؛ 3- راستگويي. جوانان تمرينات روزانه را از طلوع آفتاب با دويدن و پرتاب سنگ و پرتاب نيزه آغاز مي کردند، و از جمله تمرينات معمولشان، ساختن با جيره اندک و تحمل گرماي بسيار و پياده روي هاي طولاني و عبور از رودخانه، بدون تر شدن سلاح ها و خواب در هواي آزاد بود. سواري و شکار نيز دو فعاليت معمول و رايج بود و جستن بر روي اسب و فرو پريدن از روي آن در حال دويدن و به طور کلي سرعت و چالاکي، از ويژگي هاي سوارکاران سوار نظام ايران بود.

به خصوص در باره دوران پارت ها يا اشکانيان و پيدايش کلمه پهلوان بايد گفت: شرح فتوحات اين قوم آريايي و حکومت پانصد ساله آن ها پر از دلاوري ها و کوشش هاي اين مردم است. کلمه پهلوان و پهلواني، ريشه پارتي است که هر فرد زورمند را منتسب به پارت يا پرتو و پهلو دانسته اند. اينان مردمي جنگجو و شکارچي بودند.

هنستين، مورخ يوناني مي نويسد:

"پارت ها جنگ و شکار را دوست داشتند. اين قوم از دوران طفوليت تا به هنگام کهولت هميشه با ورزش و تمرينات سخت جنگي و شکار بار آمده بودند."